Zamek Dunajec w Niedzicy

Miejscowość:

Województwo:

Niedzica
Małopolskie

Niedzica, to jedna z największych atrakcji turystycznych w południowej części województwa małopolskiego. Niezwykle malownicza wieś leżąca u podnóży pienińskich gór nad rzeką Dunajec, na której utworzono jezioro Czorsztyńskie, przyciąga zawsze wiele turystów. Największą atrakcją jest malowniczo położony na wapiennej skale zamek. Zamek Dunajec wzniesiony był jako fortalicja broniąca granicy Węgier. Niewątpliwie tym, co wyróżnia zamek w Niedzicy, jest właśnie jego niesamowite, malownicze położenie, jak również rozciągające się z tarasów widokowych cudowne krajobrazy. Widok na góry jak i zalew czorsztyński sprawiają, że jest to jedno z najpiękniejszych miejsc w Polsce.

Zamek Dunajec w Niedzicy

Zamek Dunajec w Niedzicy to średniowieczna warownia, znajdująca obecnie na obszarze Polskiego Spisza lub Zamagurza w Pieninach Spiskich. Zamek został wybudowany w początkach XIV wieku w latach  1320 a 1325 przez Kokosza Berzeviczego, prawdopodobnie na miejscu wcześniejszej budowli obronnej. Pierwsza pisemna wzmianka o nim pochodzi z 1330 roku z testamentu Wilhelma Drugetha. Przez długi czas zamek Dunajec stanowił węgierską strażnicę na granicy z Polską, natomiast po drugiej, polskiej stronie Dunajca takie funkcje pełnił również zamek czorsztyński.

Zamek Dunajec w Niedzicy

Zamek niejednokrotnie zmieniał swoich właścicieli. Swoją rozbudowę zawdzięcza Jerzemu Horváthowi, który starannie go odbudował, przekształcając surową, średniowieczną twierdzę i uczynił z niej okazałą, piękną renesansową rezydencję. Następne 200 lat pozostawał w posiadaniu rodu Giovanellich. Niestety właściciele nie zabiegali o jego świetność i zamek popada w ruinę. Los ponownie uśmiechnął się i zamek Dunajec przeszedł w ręce Andrzeja Horvatha. Nowy właściciel odbudował salę balową, która rozsławiła zamek na całe Węgry za sprawą licznych i hucznych bali.

Zamek Dunajec w Niedzicy

W 1858 roku zamek przejął kolejny węgierski ród, mianowicie Salamonowie. Odnowili warownię, którą w XIX wieku strawił pożar. Od 1920 roku, po zakończeniu I wojny światowej zamek znalazł się wraz z częścią spiszu na terytorium Polski lecz nadal pozostawał własnością Salamonów aż do 1945 roku. Ostatnią właścicielką zamku Dunajec w Niedzicy była hrabina Ilona Betheln Salamon, która opuściła zamek w 1943 roku. Po II wojnie światowej zamek był zdewastowany. Od 1948 roku rozpoczęły się prace restauracyjne a od 1950 roku opiekę nad budowlą objęło Stowarzyszenie Historyków Sztuki, które czuwa nad nią do dziś.

Zamek Dunajec w Niedzicy

Zajęto się inwentaryzacją i odnowieniem wnętrz, a w 1963 roku rozpoczęło działalność muzeum.  Dzisiaj zamek Dunajec w Niedzicy pełni funkcje muzealno-hotelowe, jednocześnie będąc jedną z największych atrakcji historycznych południowej części województwa małopolskiego. Do zamku przechodzimy krótką aleją, a za potężną bramą wejściową i sienią znajduje się arkadowy dziedziniec zamku dolnego, który został dobudowany w okresie renesansu. Ponieważ w obrębie tej części zamku mieszczą się pokoje gościnne, dziedziniec ten jest pięknie zagospodarowany zielenią i kwiatami.

Zamek Dunajec w Niedzicy

Następnie drewnianymi schodami, wąskim przejściem udajemy się na najstarszą część zamku czyli zamek górny, który był najpóźniej wybudowany bo w XVIII wieku. Przechodzimy do zamkowych lochów, które służyły również jako piwnice, magazyn broni, a także jako więzienie z izbą tortur. Następnie przechodzimy do Kaplicy, która pierwotnie została wybudowana w pierwszej połowie XIV wieku, jednak wielokrotnie była przebudowywana jak również przenoszona. Obecnie wnętrze jest zrujnowane. Następnie przechodzimy po schodach na taras zamku górnego, gdzie możemy podziwiać panoramę okolicy.

Zamek Dunajec w Niedzicy

Z tego miejsca mamy piękny widok na zalew czorsztyński, zamek w Czorsztynie wznoszący się na drugim brzegu Dunajca, jak również na otaczające góry. Doskonale widać również zaporę wodną, która jest jedną z największych atrakcji turystycznych Niedzicy. Jest to najwyższa ziemna zapora w całej Polsce uszczelniana gliną. Zapora ta ma 56 m wysokości i znajduje się na niej ciekawe malowidło 3D. Z zapory tej jest niesamowity widok na niedzicki zamek i jego okolicę. Pod murem dziedzińca zamku górnego znajduje się studnia wykuta w litej wapiennej skale o głębokości ponad 60 metrów.

Zamek Dunajec w Niedzicy

W tzw. Izbach Pańskich na zamku górnym zobaczyć można: salę myśliwską, izbę żupną i izbę straży. W znajdującej się tu części muzealnej można zobaczyć  różnego rodzaju rekwizyty odnalezione podczas remontów czy konserwacji zamku. Znajdują się tu elementy broni, dokumenty, podkowy jak również ozdoby i prawdziwa skrzynia ze skarbem oraz ekspozycja stylowych mebli i przedmiotów użytkowych. Zamkowe wnętrza pełne są wspaniałych mebli, zegarów, wypchanych zwierząt, dzieł sztuki, dokumentów historycznych, kolekcji broni. Ciekawostką jest niezwykłe, ozdobne krzesło, które zwraca na siebie uwagę.

Zamek Dunajec w Niedzicy

Można też zobaczyć jak wyglądały komnaty mieszkalne ostatnich właścicieli zamku czyli rodziny Salamonów. W  pokojach zgromadzono przedmioty z XVI-XIX wieku. Z zamkiem Dunajec związanych jest kilka legend jedna z nich związana jest ze studnią na górnym dziedzińcu, przy której to można spotkać przechadzającą się Brunhildę i jej męża Bolesława. W czasie jednej z kłótni porywczy Bolesław wepchnął zwoją małżonkę do studni za co jednak zaczął ją przepraszać zwracając się do studni, gdyż zrozumiał swój błąd. W końcu z wnętrza studni odezwał się głos, który powiedział: „Wybaczam ci łysy Bolesławie”. Bolesława zastanowiło, dlaczego duch małżonki nazwał go łysym. Następnego dnia po przebudzeniu Bolesław znalazł swoje włosy na poduszce a w lustrze zobaczył łysą głowę.

Zamek Dunajec w Niedzicy

Następna legenda związana jest ze skarbem Inków ponieważ do dnia dzisiejszego nie jest rozwiązana zagadka inkaskiego quipu wydobytego spod progu bramy prowadzącej na zamek średni przez potomka byłych właścicieli. Jednak paski skórzane zakończone złotymi blaszkami, który Inkowie stosowali do zapisu informacji jeszcze przez naukę nie zostały rozszyfrowane. Kolejna legenda dotyczy Białej Damy, ducha zamordowanej inkaskiej księżniczki Uminy, która przebywała na zamku w Niedzicy po ucieczce przed hiszpańskimi prześladowaniami. Spoczęła w krypcie pod kaplicą zamkową, a jej duch krąży po zamku.

Zamek Dunajec w Niedzicy

Oprócz zamku, w jego niedalekim otoczeniu znajduje się powozownia a nieco dalej po drugiej stronie ulicy stary spichlerz, obydwa te obiekty warto zwiedzić. Wozownia znajduje się tuż przy parkingu głównym przed zamkiem. Ekspozycja starych powozów konnych została urządzona w 2006 roku, w dawnym pomieszczeniu do składowania opału. W tym miejscu zostały zgromadzone i odpowiednio wyeksponowane zabytkowe pojazdy z lat 1900 – 1939. W niedzickiej wozowni można zobaczyć bryczki z Wytwórni Braci Buraków z Kielc, wasągi, stare sanie oraz inne pojazdy z dawnych czasów.

Zamek Dunajec w Niedzicy

Można również  zobaczyć zestaw starych maskotek zasiadających w jednym z powozów, podróżne kufry walizki i torby. Ściany dekorują chomąta i latarnie. W bardzo dobrym stanie zachowana jest zielona kareta rosyjska jako typ karety miejskiej. Uwagę zwracają sanie podlaskie pięknie ozdobione malowidłem z pejzażem zimowym.  Nazwy wozów również są interesujące np.: „patelnia”, „czortopchajka” czy „milord”. Wozownia jest obiektem płatnym lecz bilet można nabyć w kasie biletowej przy wjeździe na parking.

Zamek Dunajec w Niedzicy

Spichlerz w Niedzicy, położony na malowniczym Małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej, to klejnot historyczny sięgający końca XVIII wieku. Zachwyca swoją niezmienioną formą i niezmiennym miejscem przez ponad dwieście lat. W swych dawnych czasach pełnił funkcję magazynu zbożowego, a obecnie stanowi część Zespołu Zamkowego w Niedzicy, otwartą dla zwiedzających w letnich miesiącach. Od 1998 roku spichlerz przechowuje bogatą kolekcję muzealną, poświęconą kulturze ludowej Spiszu, stanowiącą prawdziwą perłę dla miłośników historii i tradycji. Wkraczając do spichlerza przez malownicze schodki, odkrywamy dwupiętrową strukturę z podziemiami, gdzie tajemnice przeszłości wciąż tkwią. Na wprost wejścia ukazuje się rekonstruowana izba spiska, pełna tradycyjnych strojów, zabytkowych mebli oraz codziennych narzędzi, które kiedyś były dziełem lokalnych rzemieślników. Te starożytne przedmioty, pochodzące z niedzickich chat i kolekcji zamkowych, opowiadają historię XIX i XX wieku.

Zamek Dunajec w Niedzicy

Współczesna ekspozycja w spichlerzu obejmuje także narzędzia rolnicze oraz drewniane kapliczki, które przenoszą nas w dawne czasy prostego życia na wsi. Po prawej stronie od wejścia prezentowane są narzędzia tkackie oraz zbiór ludowych „świętych obrazków”, podczas gdy po lewej stronie zachwycają zegary z Kieżmarku na Słowacji oraz unikatowe zegary spiskie z ceramicznymi tarczami, nad którymi górują pięknie zdobione kufry i skrzynie. Spichlerz, wzniesiony w całości z drewna, zachwyca swą konstrukcją zrębową o proporcjach zbliżonych do kwadratu, a całość wieńczy drewniany dach kryty gontem. Przed spichlerzem, pod zadaszeniem, prezentowane są łodzie flisackie z przełomu XIX i XX wieku, znane jako „dłubanki”, które kiedyś służyły do spływu Dunajcem, oraz stary, drewniany przydrożny krzyż z jednej z wsi.

Galeria

Videoteka

Lokalizacja

All rights reserved. Copyright by Wildhawk. Poland 2022