Stół Sądowy w Kochanowie
Lokalizacja:
Województwo:
Kochanów
Dolnośląskie
Ziemie Dolnego Śląska skrywają wiele ciekawych atrakcji w postaci malowniczych skał, rezerwatów, zabytkowych budowli, cudów natury czy innych wytworów wykonanych pracą ludzkich rąk. Napotkaliśmy w swoich wędrówkach jeden z nielicznych, zachowanych w tak dobrym stanie zabytek prawa karnego, czyli Stół Sądowy. Stół Sądowy w Kochanowie to jeden z najstarszych tego typu zabytków w Polsce jak i w Europie. Zwany jest również Stołem Sędziowskim. Większość takich stołów była drewniana i niestety nie dotrwały do naszych czasów, natomiast ten w Kochanowie wykonano z piaskowca dzięki czemu możemy go dziś oglądać. Ponadto stół posiada komplet ośmiu kamiennych siedzeń, co podkreśla jego wyjątkowość i czyni go bardziej atrakcyjnym.
Stara wieś Kochanów znajduje się na Dolnym Śląsku, niedaleko Wałbrzycha i Kamiennej Góry. Droga dojazdowa do Stołu Sądowego jest dość dobrze oznaczona, prowadzą do niego tabliczki oraz zielony szlak turystyczny. My dojechaliśmy do zjazdu z asfaltu w lewo na drodze prowadzącej do miejscowości Grzędy. Po zjeździe we wskazanym kierunku jechaliśmy trochę sfatygowaną drogą szutrową prowadzącą do jakiegoś gospodarstwa rolniczego. Tu już nie było dalszych oznaczeń poza zielonym szlakiem, droga ewidentnie prowadziła do gospodarstwa i w pola uprawne. Brak oznaczeń i nie pewność w którą stronę się udać sprawiła, że pozostawiliśmy auto w jedynym możliwym miejscu na szerszym zakręcie.
Dezorientacja, w którym miejscu szukać, ponieważ wczesną wiosną jeszcze roślinność była uboga więc z wyższego miejsca w polu wypatrywaliśmy jakichkolwiek oznaczeń. Z pomocą przyszło oznaczenie na ogrodzonym polu, szlaku zielonego, który prowadził Nas drogą wzdłuż ogrodzonego pola i pastwiska wprost do gospodarstwa rolnego. Im dalej szliśmy, tym większe mieliśmy wątpliwości, czy faktycznie dobrze idziemy ponieważ droga kończyła się na gospodarstwie zamkniętym bramą. Na szczęście na linii drzew w oddali pojawiła się biała tablica a wraz z nią nadzieja, że jednak to tu. Doszliśmy do charakterystycznego wejścia w płocie prowadzącego do Stołu Sądowego. To wąskie przejście w ogrodzeniu prowadziło nas przez pastwisko.
Teren wokół jest ogrodzony drewnianym płotem a przy wejściu widnieje tablica informacyjna ciekawie opisująca ten obiekt. W średniowieczu w chrześcijańskiej Europie obowiązywała zasada, że sądy boże muszą być jawne i przeprowadzane pod gołym niebem. Na wybór lokalizacji takiego stołu służyły miejsca charakterystyczne takie jak pagórki, kamienie kultowe, mosty, skrzyżowania dróg, bramy miast i stare drzewa, zwłaszcza lipy. Obok miejsca sądzenia często znajdowało się także narzędzie do jego wykonania czyli miejski pręgierz a miejsce takie nazywano placem sędziowskim. W tamtych czasach działały we wsiach dwa sądy: wiejski ławniczy, w którym uczestniczył sołtys i siedmiu ławników i drugi kościelny, za stołem zasiadali obok nich jeszcze ławnicy. Zgodnie z obowiązującym prawem, strony mogły wybrać sąd rozpatrujący ich sprawy. Z łagodniejszych kar było wygnanie, chłosta bądź obowiązek wykucia kamiennego krzyża pokutnego, który ustawiany był w miejscu przestępstwa. Krzyże te opisujemy na innej karcie Naszej strony.
Często przy takich stołach orzekano brutalne kary jak okaleczenie czy kary śmierci. Trudno też było oczekiwać sprawiedliwości bo prawo i tak najczęściej chroniło silniejszego. Stół Sądowy w Kochanowie ma około 2 metrów długości, 76 cm szerokości i 110 cm wysokości oraz niewysokie kamienne siedziska, niektóre z nich są z oparciami. Jest to jedyny na Dolnym Śląsku taki pomnik średniowiecznego prawa zachowany wraz z siedzeniami. Podobny stół sędziowski znajduje się na rynku w Strzelinie, lecz tam nie zachowały się siedzenia ale obok stołu ustawiono współcześnie wykonane krzesło dla przykładu. Kolejny taki stół można zobaczyć w Bąkowie, w województwie opolskim. Jeśli będziecie w okolicy lub przejazdem zachęcamy do odwiedzenia tego miejsca, gdzie ważyły się ludzkie losy a miejsc takich w Polsce jak i w Europie zachowało się niewiele.
Galeria
