Rezerwat Przyrody "Kamieniołom Zachełmie"

Lokalizacja:

Województwo:

Miejscowość Zachełmie
Świętokrzyskie

Rezerwat przyrody „Kamieniołom Zachełmie” powstał w 2010 roku. Jest rezerwatem przyrody nieożywionej w gminie Zagnańsk, w powiecie kieleckim, w województwie świętokrzyskim. Jego powierzchnia zajmuje obszar prawie 8 hektarów. Znajduje się w miejscowości Zachełmie, między kościołem św. Marcina i Rozalii, a Górą Chełmową 399 m n.p.m.

Rezerwat Przyrody "Kamieniołom Zachełmie"

Auto możemy pozostawić na parkingu pod kościołem jak również przy wejściu do rezerwatu, jednak tu jest płytka zatoczka, która może pomieścić góra dwa samochody. Wejście do rezerwatu wskazują nam dużych rozmiarów głazy za którymi znajduje się kilkunastometrowy odcinek asfaltu. Obecny rezerwat znajduje się na terenie dawnej kopalni, która swoją działalność prowadziła od XVII wieku aż do lat 80-tych naszego wieku. Wydobywany był z niej kamień przeznaczony między innymi do budowy linii kolejowej Radom – Kielce. Głównym przedmiotem eksploatacji w Zachełmiu były dolomity. Są to skały osadowe zbudowane z węglanu wapnia i magnezu, powstałe w dewonie środkowym, około 390 milionów lat temu, w ciepłym płytkim morzu. Na szerszą skalę dolomit został wydobywany w drugiej połowie XIX wieku kiedy to stosowano już materiały wybuchowe.

Rezerwat Przyrody "Kamieniołom Zachełmie"

W 1987 roku kamieniołom został zamknięty ze względu na ochronę gospodarki wodnej oraz linii kolejowej, jak również dla ratowania zabytku z XVII jakim jest kościół, który z nim sąsiaduje. Używanie materiałów wybuchowych do pozyskania kamienia bardzo poważnie naruszały wymienione wcześniej powody. Podczas eksploatacji odsłonięto w kilku miejscach zjawisko niezgodnego kontaktu kątowego skał dewońskich z młodszymi utworami permu i triasu. Możemy to zjawisko napotkać w kilku miejscach rezerwatu, lecz najlepsze do obserwacji znajduje się najbliżej wejścia, po lewej stronie. Jest to unikalny przykład tak dobrze zachowanych świadectw ruchów górotwórczych. Doszło tu bowiem do sfałdowania skał paleozoicznych, o czym świadczą nachylone pod kątem ponad 40 stopni warstwy. Ze względu na wyjątkowo dobry stan ekspozycji tego kontaktu fragment jednej z północnych ścian wyrobiska objęto ochroną jako pomnik przyrody nieożywionej.

Rezerwat Przyrody "Kamieniołom Zachełmie"

Na terenie dawnego kamieniołomu dokonane zostało odkrycie śladów Tetrapoda, który żył 400 milionów lat temu. Tetrapody były przodkami wszystkich późniejszych kręgowców lądowych, czyli płazów, gadów, ptaków i ssaków. Ślady są widoczne na dość dużej powierzchni dolomitu w formie nieregularnych  okrągłych wgłębień, powstałych w czasie nacisku łapy na osad. O odkryciu było głośno w mediach i prasie ponieważ ślady pozostawione przez Tetrapoda rzuciły nowe światło na badania naukowe. Odkrycie to zostało nawet opisane w jednym z najbardziej prestiżowych czasopism naukowych na świecie ,,Nature”. Znajdują się tu również inne ślady po dawniejszych organizmach a mianowicie są to skorupiaki.

Rezerwat Przyrody "Kamieniołom Zachełmie"

Dość ciekawe jest również otoczenie tych odkryć ponieważ pokazuje dokładnie środowisko w jakim powstawały dolomity. Mianowicie szczeliny z wysychania, które utworzyły się podczas wysychania osadu w warunkach wynurzenia, swoim wyglądem przypominają spękaną ziemię po wyschniętej kałuży. Na terenie obecnego rezerwatu dawniej znajdowało się ciepłe płytkie morze, dlatego kamieniołom jest bardzo ciekawym miejscem ze względu na swoją budowę geologiczną jak również ze względu na odkrycie śladów Tetrapoda. Okazy dobrze zachowanych tropów oraz rekonstrukcje wyglądu pierwszych tetrapodów można zobaczyć m.in. w Muzeum Geologicznym Państwowego Instytutu Geologicznego-Państwowego Instytutu Badawczego w Kielcach. Natomiast największe i najlepiej odciśnięte ślady zostały przewiezione do Muzeum Geologicznego Państwowego Instytutu Geologicznego-Państwowego Instytutu Badawczego w Warszawie. W rezerwacie są tablice edukacyjne, z których można dowiedzieć się więcej ciekawych informacji. Rezerwat można zwiedzać zarówno z dołu jak i z góry a nawet przejść dookoła.

W czasie długich opadów deszczu rezerwat jest częściowo podtopiony ale to też sprawia, że staje się ciekawszy i atrakcyjniejszy. Można wybrać się tu na spacer całą rodziną ponieważ zwiedzanie rezerwatu nie stanowi problemu. Jest tu ładnie wytyczona szeroka ścieżka spacerowa jak również poustawianych kilka ławeczek, gdzie można odpocząć. Będąc w Rezerwacie Zachełmie warto odwiedzić zabytkowy kościółek jeśli tylko nie będzie zamknięty. Polecamy również zwiedzić potężne i wiekowe drzewo „Dąb Bartek” jak również ruiny huty Józef w Samsonowie. Pozostałe atrakcje można zobaczyć na innych kartach Naszej strony.

Galeria

Lokalizacja

All rights reserved. Copyright by Wildhawk. Poland 2022