Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce Zdroju
Lokalizacja:
Województwo:
Rabka Zdrój
Małopolskie
Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce-Zdroju to muzeum mieszczące się w zabytkowym drewnianym kościółku pw. św. Marii Magdaleny z pierwszej połowy XVII w. Modrzewiowy kościół został wzniesiony w latach 1600–1606 wraz z założonym w 1621 roku cmentarzem. Kościół konsekrował w 1634 roku biskup krakowski Tomasz Oborski. Kościół jest jednym z najcenniejszych zabytków drewnianej architektury sakralnej, ale więcej informacji o nim znajdziecie na innej karcie Naszej strony. W drewnianym kościele zaprzestano praktyk religijnych w 1908 roku, kiedy powstała nowa świątynia parafialna w Rabce dlatego latach 1929–1936 kościół został przekształcony z inicjatywy Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Muzeum etnograficzne im. Władysława Orkana.
W 1929 roku uzyskano od Władysława Orkana – piewcy Gorców i góralszczyzny, zgodę na nadanie jego imienia rabczańskiej placówce. Władysław Orkan urodził się 1875 roku w Porębie Wielkiej a zmarł w 1930 roku w Krakowie. Pisarz bardzo silnie związany z górami, pisał dramaty, wiersze, powieści i nowele oraz utwory publicystyczne. Zaangażowany był bardzo w nurt regionalizmu podhalańskiego, był współzałożycielem Związku Podhalan. Placówka muzeum została utworzona w dzwonnicy. Znajdują się tu przedmioty codziennego użytku z XIX i XX wieku. Uroczyste otwarcie nastąpiło w 1936 roku.
Eksponaty poświęcone są sztuce, ubiorowi, wiejskiemu rzemiosłu oraz pokazane jest dawne życie górali zamieszkujących Beskidy. Znajdują się tu również instrumenty muzyczne, zabawki oraz zdjęcia Władysława Orkana i jego matki, jak również dwa pastele malowane ręką pisarza. Natomiast w Orkanówce czyli domu Orkana w Porębie Wielkiej powstało jego Muzeum Biograficzne, będące filią Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce-Zdroju. Muzeum organizuje również od 2000 roku różnego rodzaju imprezy kulturalne poświęcone kulturze regionu, zatytułowane „Święta Kultury Góralskiej”.
W przedsionku starego kościoła znajduje się kasa biletowa, jak również pamiątki związane z pobytem w tym miejscu. Ekspozycja muzealna ma charakter etnograficzny podzielona jest na cztery pomieszczenia i korytarz. Zbiory obejmują głównie elementy kulturalne Zagórzan – grupy etnograficznej zamieszkującej Rabkę i okolice. Zgromadzono tu między innymi sprzęty gospodarskie i pasterskie, wyroby garncarskie, gdzie zobaczyć można proces wyrabiania naczynia z gliny. Oprócz mis dzbanów talerzy i dwojaków, można również zapoznać się z obchodami świąt przez górali, zobaczyć jak wyglądały stroje ludowe górali podhalańskich i Zagórzan. Ekspozycje mają na celu przybliżyć dawne życie mieszkańców tych ziem.
Znajduje się tu bogata kolekcja świątków, na którą poświęcona jest jedna z sal wystawowych. Oprócz samych świątków możemy przyjrzeć się z bliska ogromnym palmom wielkanocnym, jak i stojącej w rogu kropielnicy wykonanej z piaskowca. Salę zdobią również ogromne drewniane kufry. Przechodzimy do części kościoła. Szczególną uwagę należy zwrócić na organy gdyż są jednymi z najstarszych czynnych organów w kraju. Drewniany kościół pokryty jest barokowymi malowidłami i zdobieniami. Kolejno przechodzimy do Sali w której znajdują się zbiory sakraliów. W centralnej części znajduje się Antependium ołtarzowe z Marią Magdaleną z 1776 roku, religijne obrazy, świeczniki, monstrancje oraz pasyjki. Ostatnia sala ekspozycyjna jest najobficiej zaopatrzona w rekwizyty. Możemy zobaczyć warsztat szewca, wyplatane ręcznie koszyki na jagody jak i naczynia i formy do wyrobu sera.
Wszystkie eksponaty starają się przybliżyć ciężkie życie górali ale podkreślają również samowystarczalność . Do najciekawszych eksponatów należą zabawki z drewna i gliny umieszczone w korytarzu oddzielającym sale z ekspozycjami. W korytarzu tym znajdują się również sanie jak i kunsztownie wykonane ozdoby z bibuły bądź słomy a także gwiazdy kolędników. Muzeum choć niewielkie to gromadzi sporą kolekcję eksponatów. Poza ekspozycją muzealną warto również zwrócić na otoczenie na zewnątrz. W starych murach znajdował się cmentarz lecz do dzisiejszych czasów doczekały tylko trzy nagrobki. Wokół starego kościoła rosną wiekowe lipy i dęby sadzone w roku 1637. Są to okazałe pomniki przyrody a w murze z 1744 roku w którym mieszczą się stacje drogi krzyżowej. Zarówno muzeum jak i jego otoczenie zasługuje na uwagę. Polecamy odwiedzić to miejsce aby zobaczyć coś czego już praktycznie nie ma w większości domostw w Naszym kraju.