Łysa Góra
Wysokość:
Pasmo:
Nasza trasa:
594 m n.p.m.
Łysogóry
Droga Królewska Parking - niebieski szlak - Droga Królewska, rozejście szlaków - Pogański Wał Kulturowy - Klasztor św. Krzyża - czerwony szlak - Łysa Góra - Klasztor św. Krzyża - Pogański Wał Kulturowy - Droga Królewska, rozejście szlaków - Droga Królewska Parking
Łysa Góra albo inna nazwa Łysiec jest to szczyt o wysokości 594 m n.p.m. Położony jest w Górach Świętokrzyskich w miejscowości Nowa Słupia. Jest drugim co do wysokości szczytem w Górach Świętokrzyskich – zaraz po Łysicy. Łysa Góra objęta jest ochroną w ramach Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Szczyt zbudowany jest z piaskowców kwarcytowych i łupków kambryjskich.
Na Łysą górę udajemy się z miejscowości Nowa Słupia, jest to szlak koloru niebieskiego. Warto wspomnieć, że przez Łysą Górę przebiega Główny Szlak Świętokrzyski im. Edmunda Massalskiego, łączący Gołoszyce i Kuźniaki (szlak znakowany na czerwono). Samochód pozostawiamy na obszernym płatnym parkingu i udajemy się w kierunku posągu Emeryka. Jak głosi legenda Emeryk jest pokutnikiem zaklętym w kamień za swoją pychę. Porusza się co roku o jedno ziarnko piasku do przodu, jednak gdy dojdzie na Święty Krzyż nastąpi koniec świata. Po odwiedzeniu nieszczęsnego mnicha udajemy się już w kierunku Łysicy.
Wzdłuż szlaku prowadzi Droga Krzyżowa z efektownymi stacjami. Co roku odbywa się nocna Droga Krzyżowa, która gromadzi sporą liczbę pielgrzymów. Po drodze mijamy informację o znajdującym się na tym terenie wale kultowym. Łysa Góra była bowiem miejscem kultu religijnego dawnych Słowian. Miało to miejsce na początku naszej ery. Czczone tu były trzy bóstwa Łada, Boda i Leli. Jednym z tajemniczych pozostałości tamtych czasów jest właśnie kamienny wał, który otacza szczyt. Składa się on z dwóch części, mających kształt podkowy a usypane zostały one z występujących tu licznie bloków kwarcytu. Podobne budowle występują na Ślęży, Raduni i Górze Kościuszki w województwie dolnośląskim. Zachowało się także wejście do wnętrza wału, tuż przy drodze z Nowej Słupi, jednak nie udało się nam go odnaleźć. Prace nad budową wału przerwano po przyjęciu chrześcijaństwa. Nie wiadomo jakie miał zadanie. Być może miał to być tylko religijny krąg lub miał służyć do obrony. Jego długość obecnie wynosi 1,5 kilometra a miejscami wysokość wynosi 2,5 metra i szerokość 15 metrów. Kamienny wał w 2017 roku został wpisany na listę Pomników Historii. Nieco bliżej celu po lewej stronie napotykamy grotę Maryi a następnie Kopiec Czartoryskiego.
Po upadku powstania listopadowego w 1831 roku Adam Czartoryski odwiedził Święty Krzyż i przed kościołem wygłosił mowę polityczną, która długo zapadła w pamięci tutejszej ludności. Po jego śmierci usypano więc na jego cześć pomnik w formie kopca, tuż przed wejściem na polanę. Po prawej stronie znajduje się Kapliczka Dąbrówki. Przed przybyciem Benedyktynów w Tym miejscu stała romańska świątynia najprawdopodobniej ufundowana przez Dobrawę, która była żoną króla Mieszka I. Wraz z budową budynków klasztornych, kościółek został rozebrany a w jego miejscu stoi kapliczka nazywana kapliczką Dąbrówki. Z polany mamy widok na klasztor na Świętym Krzyżu, który jest opisany na innej Naszej stronie.
Po ominięciu klasztornych murów, po naszej prawej stronie znajduje się Muzeum Przyrodnicze Świętokrzyskiego Parku Narodowego na Świętym Krzyżu. My kierujemy się jednak dalej w kierunku wieży radiowo-telewizyjnej RTCN czyli Radiowo Telewizyjne Centrum Nadawcze Święty Krzyż. Żelbetonowa wieża ma wysokość 157 metrów i została zbudowana i uruchomiona w 1966 roku. Sygnał radiowy i telewizyjny emitowany z wieży ma zasięg na całe województwo świętokrzyskie i spore fragmenty województw sąsiadujących. Jest to jeden z najlepszych pod względem powierzchni pokrycia sygnałem obiektów nadawczych w Polsce i Europie Środkowej. Mijając nadajnik i kilka metrów za nim, po prawej stronie znajduje się wejście na Łysą Górę.
Jest ona zalesiona i nie ma na jej szczycie widoków. Znajduje się tu kilku ławek pośród jodłowego lasu. Jednak metalowe, kratowane schody zaprowadzą Nas w interesujące miejsce skąd będzie się rozpościerał wspaniały widok. Tym miejscem jest Gołoborze czyli skalne rumowisko, które jest już charakterystycznym miejscem dla Gór Świętokrzyskich. Tutejsze gołoborza, są jednymi z największych w Środkowej Europie. Łysa góra jest miejscem godnym uwagi ze względu na historię tego miejsca jak i przez liczne legendy. Na Łysą Górę można dotrzeć trzema szlakami. Opisaliśmy najciekawsze i najbardziej urozmaicone w atrakcje. Niebawem opiszemy pozostałe szlaki.