Rezerwat Archeologiczny Krzemionki
Lokalizacja
Województwo:
Ostrowiec Świętokrzyski
Świętokrzyskie
Krzemionki, znane także jako Krzemionki Opatowskie jest to rezerwat archeologiczny chroniący zespół neolitycznych kopalń krzemienia pasiastego. Położony jest pomiędzy wsiami Sudół i Magonie w gminie Bodzechów, w powiecie ostrowieckim, w województwie świętokrzyskim, 5 km na północny wschód od Ostrowca Świętokrzyskiego. Krzemionki to zespół kilku obiektów do zwiedzania, z całym powodzeniem można tu spędzić przyjemnie swój czas wolny. Pierwszy obiekt to kasy biletowe tu znajduje się punkt startowy, wejścia zaplanowane są o pełnych godzinach. Przy kasach biletowych możemy zaopatrzyć się nie tylko w pamiątki ale również w piękne wyroby z krzemienia pasiastego.
Wybiła pełna godzina pojawia się przewodnik i krótkim wprowadzeniem wprowadza Nas do multimedialnej wystawy. Wszystkie istotne informacje słychać z głośników które uruchamiają się po kolei wraz z kierunkiem poruszania. W pierwszej części mamy wprowadzenie w świat dawnych osad i zobrazowane zostały osady naszych dawnych przodków. Pokazane jest jak zmieniały się i umacniały wraz z upływem czasu. W kolejnej Sali również wsłuchujemy się w informacje z głośnika. Ta sala poświęcona jest już życiu codziennemu, pokazuje jak ludzie dawniej żyli i czym się zajmowali możemy zajrzeć do ich domu czy warsztatu.
Kolejna z sal pokazuje obrządki pochówku. Wychodząc w wystawy podążamy za Naszym przewodnikiem. Idziemy ścieżką leśną następnie kawałek asfaltem, mijając po lewej stronie wioskę którą przewodnik Nam zaplanował na sam koniec. Po ponownym wejściu w ścieżką w las możemy podziwiać krajobraz pokopalniany sprzed ponad 5000 lat by stanąć przed wejściem do prastarych kopalni. Kopalnie krzemienia pasiastego, były bowiem eksploatowane w latach około 3900 – 1600 p.n.e. i są jednymi z najważniejszych w Europie. Dawno już nieczynne i zapomniane porastały lasem aż do momentu, w którym zainteresował się nimi pewien geolog Jan Samsonowicz, który miał sporządzić mapy terenu, a pokierowany przez mieszkańców do gęsto rozmieszczonych dołów w lesie postanowił zainteresować się tym tematem. I tak w roku 1922 doszło do odkrycia pradziejowego górnictwa. Obszar dawnych kopalni wynosi 78 hektarów a na jego obszarze znajdowało się 4 tysiące kopalń.
Część wydobytego krzemienia była przetwarzana w okolicznych osadach i rozprowadzana na odległość nawet 660 kilometrów. Wydobyciem krzemienia zajmowali się wyspecjalizowani górnicy, którzy posługiwali się prostymi narzędziami kamiennymi bądź z rogów zwierzęcych. Wydobyty surowiec następnie trafiał do warsztatów obróbki. Najpopularniejszymi produktami były czworościenne siekiery i dłuta. W obiekcie występują cztery rodzaje kopalń: jamowe, niszowe, filarowo-komorowe oraz komorowe. Największe i najbardziej skomplikowane były kopalnie komorowe. Zlokalizowano przeszło 2700 szybów połączonych siecią rozchodzących się promieniście chodników. Przeciętna głębokość szybu wynosi 5–6 metrów, maksymalna 9 metrów a wysokość podziemnych wyrobisk wynosi od 55 centymetrów do 120 centymetrów.
Sporą atrakcją jest podziemna trasa prezentująca oryginalne wyrobiska z czasów neolitu i brązu. Trasa ta ma długość dwóch kilometrów. W chodnikach odnaleziono pozostawione filary i ślady stemplowania. Na powierzchni odkryto pozostałości pracowni, w której obrabiano wydobyty krzemień. Na ścianach chodników zachowały się nieliczne rysunki wykonane węglem drzewnym. Podziemia są udostępnione do zwiedzania na trasie turystycznej o długości prawie 500 metrów. W podziemnej trasie możemy również spotkać zimujące nietoperze. Po wyjściu na powierzchnię udaliśmy się do zrekonstruowanej osady neolitycznej. Znajduje się tu kilka zabudowań mieszkalnych , jak i gospodarczych jakie znajdowały się w pobliżu dawnych kopalni. W sezonie turystycznym prowadzone są na terenie wioski neolitycznej warsztaty muzealne pokazujące życie człowieka w pradawnych czasach.
My będąc poza sezonem w wiosce zastaliśmy Mikołaja, który przy ognisku uraczył Nas opowieściami o reniferach oraz jak kiedyś wyglądało życie na ziemi. W 1994 roku Krzemionki zostały uznane za Pomnik Historii a w 2013 roku stanowisko zostało wpisane do rejestru zabytków archeologicznych województwa świętokrzyskiego. Natomiast w 2019 roku podjęto decyzję o wpisaniu Krzemionkowskiego Regionu Prehistorycznego Górnictwa Krzemienia Pasiastego na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Podziemna trasa turystyczna w Krzemionkach jest jedynym takim obiektem na świecie udostępnionym do zwiedzania.
Galeria
