DąB Bartek
Lokalizacja:
Województwo:
Miejscowość Zagnańsk
Świętokrzyskie
Dąb Bartek to dąb szypułkowy, jest jednym z najstarszych dębów w Polsce i najbardziej okazałym drzewem. Według tradycji dąb Bartek ma ponad tysiąc lat. Naukowcy twierdzą jednak, że nie jest ani najstarszym, ani największym drzewem w Polsce. Jest pomnikiem przyrody od 2007 roku i chroniony prawem od 1954 roku. Rośnie w województwie świętokrzyskim dokładnie na terenie leśnictwa Bartków przy drodze wojewódzkiej nr 750 z Zagnańska do Samsonowa. Prowadzi tu również zielony szlak turystyczny z Bliżyna do Zagnańska. Jadąc od Zagnańska po lewej stronie znajduje się duży mieszczący kilkadziesiąt aut darmowy parking. Znajdują się też stoiska z pamiątkami nawiązującymi do tego miejsca jak i okolic. Dąb Bartek jest bardzo chętnie odwiedzany przez szkolne wycieczki jest to najbardziej znany pomnik przyrody, który swoje miejsce znalazł w podręcznikach szkolnych.
Dąb Bartek wielokrotnie był mierzony i oceniano jego wiek na podstawie różnych badań i technik. Według najnowszych pomiarów z 2022 roku Bartek miałby 684 lata. Pomiary które miały miejsce w roku 2013 podają, że drzewo ma 28,5 metra wysokości, obwód pnia na wysokości 1,3 metra wynosi 9,85 metra a przy ziemi aż 13,4 metra, rozpiętość korony 20 × 40 metrów, okap korony 720 metrów sześciennych. Liczby te dają nam wyobrażenie jak potężne jest to drzewo. Bartek jak podają źródła w 1829 roku miał aż czternaście potężnych konarów głównych i szesnaście bocznych, jednak w 2008 roku ta liczba uległa dużej zmianie ponieważ pozostało już tylko osiem głównych konarów.
W swoim długim życiu Bartek przeżył kilka niefortunnych wypadków. W 1906 roku poważnie ucierpiał bowiem w wyniku pożaru zabudowań znajdujących się w pobliżu. Pożar spowodował uschniecie konaru wschodniego, dało się jednak uratować Bartka pomimo sporych uszkodzeń. Aby ratować to wiekowe drzewo w 1920 roku pień drzewa zacementowano aby chronić go przed czynnikami atmosferycznymi oraz zamontowano drewniane ogrodzenie wokół drzewa. W 1927 roku kolejny przykry wypadek przytrafił się Bartkowi, pod własnym ciężarem odłamał się jeden z dolnych konarów. W 1949 roku ustawiono pierwszą drewnianą podporę przy południowym konarze. W 1953 roku wyłamanie przez silny wiatr kolejnego z konarów spowodowało zgniliznę pnia. Podjęto wiec próby ratowania drzewa przy pomocy środka grzybobójczego oraz ustawieniu dodatkowych drewnianych podpór.
W 1978 roku betonowe wypełnienie zostało usunięte a ubytek wypełniono żywicą i zamaskowano sporymi płatami kory. Niestety w 1991 roku Bartek ponownie poważnie ucierpiał w wyniku uderzenia pioruna. Uszkodzony został bardzo poważnie jeden z konarów jak również cześć pnia. Uszkodzenie zostało zakonserwowane, a w późniejszym okresie założono na drzewie piorunochron. W 1997 roku zamontowano w miejsce drewnianych podpór podpory teleskopowe podtrzymujące konary. Działanie to jest niezbędne ponieważ zabezpiecza w ten sposób przed odłamaniem potężnych konarów pod swoim ciężarem. Dąb zaczął się niebezpiecznie przechylać pod ciężarem jednego z konarów. W 2011 roku podjęto próby ratowania powoli obumierającego drzewa ponieważ poważnym problemem jest powstrzymanie próchnienia tego wspaniałego okazu.
Z Bartkiem związane jest również kilka legend, według jednej z legend król Jan III Sobieski i Marysieńka ukryli w Bartku swoje skarby. Inna legenda opowiada jak król Jan III Sobieski, wracając triumfalnie spod Wiednia, zostawił w dziupli tego drzewa flaszę wina i zdobyczną turecką szablę. W cieniu dębu mieli odpoczywać królowie, między innymi Bolesław Chrobry, Władysław Jagiełło i Stanisław August Poniatowski.
Warto odwiedzić ten wspaniały pomnik przyrody, który mimo wszystkich wypadków losowych nadal żyje, można podziwiać jego potęgę i piękno oraz wiekową historię. W pobliżu Bartka w Samsonowie znajduje się Huta ,,Józef” którą również można zwiedzić przy okazji jednej wycieczki, jak również kamieniołom Zachełmie, w którym to odkryto ślady tetrapoda. Polecamy zwiedzić wszystkie wymienione atrakcje. Opis znajduje się na innych kartach Naszej strony.
Galeria
