Czerwony Klasztor
Miejscowość:
Państwo:
Czerwony Klasztor nad Dunajcem
Słowacja
Miejscowość Czerwony Klasztor powstała w 1948 roku z połączenia kilku wsi i jest jedną z najbardziej znanych atrakcji turystycznych po słowackiej stronie Pienin. Aby oglądać piękne widoki wystarczy odwiedzić to niezwykle urokliwe miejsce po drugiej stronie Dunajca. Czerwony Klasztor wręcz zachwyca swoją urodą. Najbliżej do Czerwonego Klasztoru jest ze Sromowców Niżnych, dosłownie wystarczy przejść na drugi brzeg Dunajca po kładce pieszo rowerowej oddanej do użytku w roku 2006. Jednocześnie mamy okazję podziwiać widok na piękno pienińskich Trzech Koron a przechodząc przez kładkę znajdziemy się na słowackiej stronie, gdzie podążamy niebieskim szlakiem w kierunku Czerwonego Klasztoru.
Można się tu również dostać jedną z najpiękniejszych tras pogranicza polsko-słowackiego, jaką jest trakt Drogi Pienińskiej, czyli trasa pieszo rowerowa wiodąca przełomem Dunajca. Ta niezwykle malownicza trasa ma długość około 9 kilometrów i rozpoczyna się w Szczawnicy. Wiedzie głównie po słowackiej stronie i kończy się w Czerwonym Klasztorze. Trasę można z łatwością pokonać o każdej porze roku. Droga Pienińska to najczęściej wybierana trasa na wycieczkę rowerową wzdłuż Dunajca. Można również tu dojechać autem, drogą od Niedzicy przez Łysą nad Dunajcem i Starą Wieś Spiską.
Znajduje się tu duży i darmowy parking po prawej stronie za obiektem w kierunku Starej Lubowni a dojście pieszo zajmuje około 5 minut. Czerwony Klasztor to bardzo ciekawe miejsce choćby pod względem dawnego życia zakonników Kartezjuszy i Kamedułów oraz historię związaną z bratem Cyprianem, który był znany jako botanik oraz cyrulik. Czerwony Klasztor został ufundowany przez węgierskiego magnata Kokosza Berzewiczego w 1319 roku. Fundacja ta była częścią kary, jaką miał ponieść za zabójstwo a za karę miał ufundować 6 klasztorów oraz zamówić w nich 4 tysięce mszy w intencji za spokój duszy zmarłego.
Budowę klasztoru początkowo nazwanego Lechnickim rozpoczęto w 1330 roku. Klasztor cieszył się opieką Polski – zwłaszcza królowej Jadwigi oraz Kazimierza Wielkiego. Klasztor otrzymał między innymi prawo do połowu ryb nad Dunajcem, młyn na polskiej stronie oraz kontyngent soli z Wieliczki. Początkowo zabudowania klasztorne były drewniane a w 1360 roku zostały zastąpione przez budynki ceglane oraz kamienne. Wykonano je w stylu gotyckim. W XIV wieku Czerwony Klasztor składał się z jednonawowego kościoła z dwiema kaplicami bocznymi oraz zabudowań o charakterze klasztornym, jak i gospodarczym.
Początkowo nieotynkowane ściany były wykonane z czerwonej cegły, a dachy pokryte czerwoną dachówką, od niej wzięła się nazwa kompleksu klasztornego. Wejście do klasztoru znajduje się za główną bramą znajdującą się zaraz za drewnianymi straganami. Po przejściu przez bramę wchodzimy na dziedziniec. Na terenie dziedzińca funkcjonuje gastronomia o nazwie Karczma Pod Lipami. Jest to średniowieczna karczma z XVIII wieku, w której dawniej podawano posiłki i piwo ważone w klasztornych murach. Oprócz prostych dań i deserów w karczmie można napić się warzonego specjalnie dla klasztoru półciemnego piwa Romuald. Znajdują się tu również bufety, sklepy z pamiątkami oraz płatne toalety.
Następnie udajemy się na drugą stronę placu i przechodzimy do kasy biletowej. Bilet upoważnia do zwiedzania całego kompleksu klasztornego. Teren klasztoru zwiedzamy samodzielnie bez przewodnika co daje dużą swobodę. Czerwony Klasztor otwarty jest przez cały rok, siedem dni w tygodniu. Ekspozycja muzealna dostępna jest w godzinach otwarcia muzeum. Godziny otwarcia różnią się nieco w zależności od pory roku. W kasie biletowej można zakupić również pamiątki z pobytu, wbić pieczątkę jak również wpisać się do pamiątkowego albumu.
Następnie przechodzimy na kolejny dziedziniec, który jest pięknie zagospodarowany, mamy z niego widok na Pieniny. Uwagę należy zwrócić na lipy a pod nimi jedną z dwóch odrestaurowanych studni. Na ścianie budynku po przeciwnej stronie studni znajduje się również zegar słoneczny. Jako ciekawostkę należy dodać że na tym zegarze słońce pada na metalową wskazówkę i zegar wskazuje godzinę od piątej rano do trzynastej. Następnie przez ciekawy tunel udajemy się do muzeum, gdzie mamy okazję zobaczyć jak dawniej żyli mnisi z zakonu kartuzów i kamedułów. Znajduje się w nim wiele świetnie zachowanych eksponatów, takich jak habity, stare księgi emblematy zakonne, przedmioty użytku codziennego i części wystroju wnętrz w stylu sakralnym.
Z pierwszej Sali muzeum przechodzimy do niewielkiej salki kinowej, gdzie możemy obejrzeć film związany z historią Czerwonego Klasztoru. W muzeum tym nowoczesność styka się ze średniowieczem. Dotykowe ekrany oraz hologramy w bardzo ciekawy sposób komponują się z rekwizytami z dawnych czasów. Czerwony Klasztor zyskał na rozgłosie za sprawą dwóch wybitnych mnichów, którzy rozsławili klasztor wspaniałymi książkami. Pierwszym z nich był Romuald Hadbavneg, który był autorem słownika łacińsko-słowackiego jako pierwszego słownika w historii języka słowackiego. Był również autorem przekładu Biblii na język słowacki. Drugim znakomitym zakonnikiem był Brat Cyprian, który pochodził z Polkowic na Śląsku. Niebywale wybitny botanik, był autorem zielnika, w którym zgromadził 300 okazów roślin z Pienin i Tatr. Opisał je w czterech językach: greckim, łacińskim, polskim i słowackim.
W muzeum znajduje się kopia jego katalogu roślin z regionu Pienin. Według legendy był konstruktorem urządzenia do latania i dotarł na nim aż do Morskiego Oka. Za pomocą multimedialnych ekranów możemy zapoznać się z leczniczymi ziołami, jak również zapoznać się z ich zdrowotnym działaniem na poszczególne organy w naszym ciele. Następnie kierujemy się do znajdującego się na terenie klasztoru gotyckiego kościoła pod wezwaniem św. Antoniego, który to pochodzi z lat 1360–1400, a rozbudowywany został w latach 1496–1506. Kościół ten zachwyca stylem barokowym, zwłaszcza piękne sklepienie ozdobione bogatą stiukową dekoracją sklepienia, intensywnymi kolorami malowideł ściennych, wykonaną w stylu rokokowym przez włoskich mistrzów. Ołtarz główny wraz z drewnianymi rzeźbami wykonane były w 1745 roku.
Kolejnym punktem zwiedzania jest sala kapituły, w której zakonnicy przyjmowali nowicjuszy, omawiali sprawy z życia klasztoru, a także wybierali przeora. Pod sklepieniem pozostały fragmenty późnogotyckich malowideł z około 1520 roku, przedstawiające Chrystusa na Górze Oliwnej, scenę biczowania, niesienia krzyża i ukrzyżowania. Należy zwrócić uwagę na piękne sklepienie żebrowe. Następnie wychodzimy na dziedziniec z pustelniami mnichów. Stały one na obwodzie dziedzińca, zgodnie z kartuską regułą mieszkało w nich 12 pustelników i jeden przeor na symbolikę Chrystusa z 12 apostołami. Po pustelniach mnichów z Czerwonego Klasztoru pozostały ruiny, wyjątek stanowi pustelnia przeora stojąca naprzeciw kościoła.
Ciekawą atrakcją jest znajdujący się tu barokowy zegar słoneczny zamontowany na dzwonnicy domu przełożonego klasztoru. Zegar ten w odróżnieniu od poprzedniego zegara wskazuje czas po południu. Datuje się go na połowę XVIII wieku. Możemy tu również obejrzeć ekspozycję archeologiczną, gdzie przedstawiono wyniki badań prowadzonych na terenie klasztoru, jak również obejrzeć znalezione przedmioty. Obecnie przy ruinach nasadzone są zioła, z których wydobywa się piękny zapach a My możemy się z nimi zaznajomić. Na terenie klasztoru znajdowało się 5 studni. W czasie wielkiej odbudowy odnowiono dwie studnie: jedną na dziedzińcu pod lipami, drugą między domkiem przeora a kościołem. Pustelnie były urządzone bardzo skromnie. Składały się z trzech pomieszczeń: celi, pracowni i drewutni. Pustelnicy spędzali w nich większość dnia a każdy dzień wypełniała praca, modlitwa i odpoczynek.
Mnisi byli odpowiedzialni za funkcjonowanie całego klasztoru. Opiekowali się gościńcem, ogrodem, zajmowali się wspólnie rolnictwem i pszczelarstwem, a także poświęcali się zielarstwu, przygotowywali leki i prowadzili aptekę. Słowo boże głosili poprzez przepisywanie ksiąg, ze względu na swoją regułę zachowania milczenia. Na południowej stronie dziedzińca mieści się Dom Mnicha, w którym przedstawiono codzienne życie mnicha kameduły i jego pracę. Składa się on z czterech w pełni wyposażonych pomieszczeń takich jak laboratorium z ekspozycją apteczną z XVIII wieku, dormitorium, które służyło do odpoczynku, spożywania posiłków i duchowych zajęć czy oratorium, w którym mnisi modlili się i medytowali. Znajduje się tu również małe pomieszczenie drewutni ze składzikiem drewna. Na fasadzie Domku mnicha widnieje napis „1719,14 JULY” a dach jest pięknie porośnięty zielonym mchem. W dzisiejszych czasach Czerwony Klasztor jest obiektem turystycznym i nie pełni regularnych funkcji sakralnych. Można w nim tylko wziąć ślub. Poza murami klasztoru nad Dunajcem rośnie 15 bardzo starych lip, uznanych za pomniki przyrody, ich wiek szacuje się na 200-350 lat.
Czerwony Klasztor został uznany za narodowy pomnik kultury słowackiej. Zachęcamy do odwiedzenia tak urokliwego zakątka na tle pięknej górskiej scenerii. Jest to miejsce pełne pozytywnej energii i zachwyca swoją prostotą. To doskonała okazja aby oderwać się na chwilę od rzeczywistości i przenieść się w czasie, by móc zaznajomić się z codziennym życiem braci zakonnych. Prostota i skromność w jakiej żyli budzi prawdziwy podziw a zarazem skłania do refleksji czy w dzisiejszych czasach potrafilibyśmy żyć tak jak żyło się dawniej, czy poradzilibyśmy sobie bez codziennych luksusów i wygód, z pewnością większości z Nas nasunęła by się myśl, jak dobrze żyć tu i teraz i docenić to co mamy w naszym otoczeniu.
Galeria
