Cmentarz Greckokatolicki w Lutowiskach
Lokalizacja:
Województwo:
Miejscowość Lutowiska
Podkarpackie
Cmentarz greckokatolicki w Lutowiskach znajduje się tuż przy drodze, wjeżdżając do Lutowisk od strony Smolnika. Obok biegnie szlak zielony do Chaty Socjologa na Otrycie. Pochodzenie cmentarza greckokatolickiego datuje się na przełom XVIII i XIX wieku. Na cmentarzu w Lutowiskach zachowało się kilkanaście nagrobków w różnym stanie. Był on porządkowany w roku 1988 podczas obozu zorganizowanego przez Społeczną Komisję Opieki nad Zabytkami Sztuki Cerkiewnej. Inskrypcje na nagrobkach są zarówno w języku polskim jak i ukraińskim.
Obecnie cmentarz jest uporządkowany, stanowi jeden z punktów 13 kilometrowej ścieżki „Ekomuzeum Trzy Kultury” wokół Lutowisk. Na terenie cmentarza znajduje się już niewiele nagrobków dawnej ludności. Jednak te kilka które przetrwały do dnia dzisiejszego przypominają o ludności, która dawniej zamieszkiwała te tereny. Cmentarz położony był w sąsiedztwie cerkwi, po której na niewielkim pagórku stoi dziś drewniany krzyż a wokół niego rosną sędziwe lipy. Właśnie w tym miejscu stała dawniej cerkiew pod wezwaniem świętego Michała Anioła, wybudowana w 1898 roku w otoczeniu której znajdował się cmentarz grzebalny, który tu dzisiaj opisujemy.
Okazała cerkiew posiadała trzy kopuły oraz transept. Prezbiterium jak i skrzydła transeptu były trójbocznie zamknięte a całość otaczał dach okapowy wsparty na ozdobnych rysiach. Na blaszanym dachu kryjącym główną kopułę widniały napisy w języku starocerkiewnosłowiańskim. Latem i jesienią w 1951 roku z inicjatywy sowieckich władz przymusowo wysiedlono tutejszą ludność bojków. W summie 902 rodziny bojkowskie w liczbie 4304 osoby łącznie z Lutowisk oraz pobliskich Żurawin, Smolnika i wsi Krywka do obwodu chersońskiego natomiast wsie z Dwerniczka, Skorodnego i Chmiela do obwodu odeskiego. Cerkiew została rozebrana w 1980 roku ponieważ była opuszczona i rozkradana a z materiałów po rozbiórce, które jeszcze się nadawały zbudowano kościół w Dwerniku.
Cerkiew ta była bliźniaczo podobna do cerkwi która się znajduje w Bystrem koło Czarnej więc można się jej przyjrzeć będąc już w okolicy. Kilka ikon z cerkwi w Lutowiskach zostało przeniesionych do cerkwi w Rabem. Cmentarz ten do II wojny światowej był wykorzystywany przez katolików wszystkich obrządków, ponieważ cmentarz rzymskokatolicki został założony w latach 20 XX wieku i znajduje się za kościołem. Pobyt w tym miejscu skłania do refleksji, że nic nie jest wieczne. Dawniej tętniło tu życie i kultura bojkowska, dziś pozostało kilka nagrobków. Dawniej ludność skupiała się w pięknej cerkwi na modlitwie a obecnie pozostała po niej tylko makieta…. Wszystko się zmienia i wszystko przemija. Pragniemy zachęcić do odwiedzenia tego miejsca aby nie popadło w całkowite zapomnienie.
Galeria
