Ruiny zakładu wielkopiecowego w Bobrzy

Lokalizacja:

Województwo:

Bobrza
Świętokrzyskie

W miejscowości Bobrza znajdują się pozostałości zakładu wielkopiecowego, wpisanego do rejestru zabytków nieruchomych. W skład obiektów wchodzą: ruiny dawnej węgielni i hali przygotowania wsadu, dom zawiadowcy zakładu, mur oporowy oraz układ wodny. Bobrza jest to wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim, w gminie Miedziana Góra, nad rzeką Bobrzą. Historycy wiążą powstanie Bobrzy z rozwojem Kielc i budową tam w roku 1086 kościoła modrzewiowego św. Wojciecha. Osada bobrzańska jest więc najstarszą osadą na terenie Gminy Miedziana Góra.

Bobrza, ruiny zakładu wielkopiecowego

Prawdziwy rozkwit Bobrzy wiąże się z przybyciem rodziny Cacciów z Bergamo. W 1598 roku postanowili umieścić w Bobrzy Hutę Żelaza ponieważ w pobliżu w Ławęcznej znajdowały się rudy żelaza, wokół rosły lasy co oznaczało dostatek drewna, i rzeka. Wszystkie te warunki były bardzo istotne dla funkcjonowania wielkiego pieca. Jesienią 1612 roku wielki piec ruszył pełna parą. Z początku wyrabiane były pałasze, szyszaki, pancerze oraz armatę-bombardę. Cacciowie zostali zwolnieni przez króla Zygmunta III Wazę z ceł i mogli spokojnie rozwijać działalność oraz urozmaicać asortyment. Wytwarzano w Bobrzy działa, kotły, moździerze, garnce gorzałczane, pałasze, pancerze i inne wyroby ze stali.

Bobrza, ruiny zakładu wielkopiecowego

Piec w Bobrzy był w tym czasie największym piecem hutniczym w Polsce. Kilometr na północ od wystawienia w 1598 roku pierwszego pieca rozpoczęto w roku 1824 budowę olbrzymiego Zakładu Wielkopiecowego. W planach miało powstać 5 każdy o wysokości 18 metrów stojących szeregowo i równolegle do nich hali odlewni. Wybudowany został kamienny mór oporowy o długości ponad 500 metrów, wysokości około 15 metrów a szerokości od 5 metrów od podstawy do 3,5 metra w górnej części. Do roku 1830 wykonana została hala przygotowująca wsady do pieców, węgielnia, staw zaporowy, w całości osiedle dla pracowników oraz fragment tamy.

Bobrza, ruiny zakładu wielkopiecowego

Niestety w 1828 roku prace zostały przerwane przez powódź, która zerwała tamę. Drugim powodem przerwania prac był wybuch Powstania Listopadowego w roku 1830. Prac przy budowie już nie wznowiono ponieważ nastąpiło wiele zmian technologicznych, także w produkcji surowca żelaznego. Coraz większe znaczenie w hutnictwie zyskiwało pobliskie Zagłębie Dąbrowskie korzystające z węgla kamiennego. Oparta o węgiel drzewny technologia zakładu nad Bobrzą okazała się nieekonomiczna. W 1833 roku budynki zostały zaadoptowane pod zakłady jako kowalsko – metalowe. W tym czasie działała tu gwoździarnia. Od 1903 roku swoją działalność prowadziła prywatna tkalnia a następnie Zakłady Dziewiarskie.

Bobrza, ruiny zakładu wielkopiecowego

Zarówno podczas Powstania Styczniowego w 1863 roku jak i pod koniec II wojny światowej w 1945 roku był to rejon krwawych walk. Do dnia dzisiejszego pozostały malownicze ruiny węgielni i niespotykanych rozmiarów mór oporowy. Miejsce jest o tyle ciekawe że można w nim przyjemnie spędzić czas, jest bowiem przygotowane pod zwiedzających. Można posiedzieć przy ognisku lub grillu, jest do tego specjalnie wyznaczone miejsce.  Można również posiedzieć nad stawami a nawet zarzucić wędkę. To dość malownicze miejsce jest godnym polecenia miejscem na odpoczynek.

Galeria

Videoteka

Lokalizacja

All rights reserved. Copyright by Wildhawk. Poland 2022